Οι ασθενείς με διαβήτη συχνά έχουν έλλειψη ψευδαργύρου [1].

Ο ψευδάργυρος έχει μεταξύ των άλλων ιδιοτήτων του και αντιοξειδωτική δράση. Αποτελεί τμήμα άλλων πρωτεϊνών που σχετίζονται με πρωτεΐνες, όπως η μεταλλοθειονεΐνη και η υπεροξειδάση δισμουτάση του χαλκού-ψευδαργύρου.

Σχέση του ψευδαργύρου με το διαβήτη και το μεταβολικό σύνδρομο

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

Η δυσομοιοστασία του Zn πάντοτε σχετίζεται με ορισμένες διαταραχές, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, ο διαβήτης και οι επιπλοκές του.
Η συσχέτιση του Zn με το μεταβολικό σύνδρομο, το διαβήτη και τις επιπλοκές του αποτελεί μέρος των πολλαπλών ρόλων που παίζει ο ψευδάργυρος στην ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού.
Οι κυριότεροι ρόλοι του ψευδαργύρου στο μεταβολισμό είναι οι εξής:

1. Είναι δομικό συστατικό πολλών σημαντικών ενζύμων ή πρωτεϊνών. Συμμετέχει στη λειτουργία περισσοτέρων από 300 ένζυμα.
2. Είναι αναγκαίος για την αποθήκευση και την έκκριση της ινσουλίνης,
3. Διαθέτει μια δράση που μοιάζει με αυτήν της ινσουλίνης.

Παρά τούτο, το εάν υπάρχει μια καθαρή σχέση αιτίας και αποτελέσματος του Zn με το μεταβολικό σύνδρομο, το διαβήτη οι τις διαβητικές επιπλοκές, αυτό παραμένει αδιευκρίνιστο.

Η χρόνια ύπαρξη χαμηλών επιπέδων Zn έχει συσχετιστεί με αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης διαβήτη, ενώ και ο διαβήτης παραβλάπτει το μεταβολισμό του Zn.

Θεωρητικά η συμπληρωματική χορήγηση Zn θα μπορούσε να προλάβει το μεταβολικό σύνδρομο, το διαβήτη και τις επιπλοκές του. Οι μελέτες έδειξαν ότι είναι επωφελής η χορήγηση ψευδαργύρου σε διαβητικούς ασθενείς.

Ο ψευδάργυρος χρειάζεται για την παραγωγή, έκκριση και ενεργοποίηση των υποδοχέων της ινσουλίνης των κυττάρων.
Η υπογλυκαιμία στους διαβητικούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει παθολογικές απώλειες ψευδαργύρου στα ούρα. Ο ψευδάργυρος ασκεί αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα στα κύτταρα των διαβητικών ασθενών. 

Έχει παρατηρηθεί ότι η απορρόφηση του Zn ελαττώνεται στον σακχαρώδη διαβήτη, πράγμα που οδηγεί στην ενδοκυττάρια ελάττωση των συγκεντρώσεων του Zn.
Ο τροποποιημένος μεταβολισμός του Zn μπορεί να προκαλέσει μερικές επιπλοκές του διαβήτη [2].

Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 βρέθηκε ότι έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις Zn και Μg σε σύγκριση με τα υγιή άτομα.
Οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει την εκτεταμένη εξάπλωση της υπομαγνησιαιμίας στα άτομα με διαβήτη τύπου 2 και πτωχό γλυκαιμικό έλεγχο [3].

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και περιοδοντίτιδα εμφανίζουν τροποποίηση του μεταβολισμού του ψευδαργύρου και του μαγνησίου.

Αυτή η τροποποίηση συνδέεται με αύξηση των τιμών της χοληστερόλης, LDL-c και ελάττωση της HDL-c στον ορό, πράγμα που συμβάλει στην εξέλιξη και τη δημιουργία επιπλοκών του διαβήτη τύπου 2 με περιοδοντίτιδα [4].

Όπως αποδείχτηκε σε πειραματόζωα η οξειδωτική βλάβη, φλεγμονή και ίνωση που προκαλεί ο διαβήτης στην καρδιά αντιστράφηκαν με τη συμπληρωματική χορήγηση Zn , ενώ προκλήθηκε σύνθεση μεταλλοθειονεΐνης στην καρδιά και τους νεφρούς.

Επιπλέον αποδείχτηκε ότι η έλλειψη Zn ενισχύει σημαντικά τη νεφρική βλάβη, που προκαλεί ο διαβήτης. Υπάρχουν επίσης διάφορες παρατηρήσεις που επίσης υποστηρίζουν το προληπτικό αποτέλεσμα του Zn στην ανάπτυξη διαβητικής καρδιομυοπάθειας και νεφροπάθειας.

Γιαυτό το λόγο ο Zn παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της καρδιάς και των νεφρών κατά του οξειδωτικού στρες, της φλεγμονής και της ίνωσης, που δημιουργεί ο διαβήτης.

Όλες οι μέχρι τώρα μελέτες υποστηρίζουν ότι τα διαβητικά άτομα θα πρέπει να μετρούν τα επίπεδα του Zn και να θεραπεύουν την έλλειψη ψευδαργύρου. Έτσι αποφεύγεται η επιτάχυνση της καρδιακής και νεφρικής βλάβης που προκαλείται από το διαβήτη [5].

Επειδή ο διαβήτης προκαλεί οξειδωτική βλάβη στους όρχεις και κυτταρικό θάνατο και ο ψευδάργυρος παίζει σημαντικό ρόλο στη σπερματογένεση, η πρόληψη της έλλειψης ψευδαργύρου στους διαβητικούς ασθενείς είναι σημαντική, διότι έτσι αποφεύγεται η επιδείνωση των θανατηφόρων αποτελεσμάτων του διαβήτη επί των κυττάρων των όρχεων [6].

Τα αποτελέσματα της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου σε διαβητικά άτομα

H καθημερινή κλινική εμπειρία των ιατρών των προηγμένων οικονομικά και ιατρικά χωρών αποκαλύπτει ότι ο αριθμός των διαβητικών και προδιαβητικών ασθενών αυξάνει εκθετικά.

Οι μελέτες που έχουν γίνει διεθνώς έχουν επιδείξει ότι η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου στους διαβητικούς είναι επωφελής.

Ο Jayawardena R, και οι συνεργάτες (2012) μελέτησαν συστηματικά και αξιολόγησαν την υπάρχουσα βιβλιογραφία και τα αποτελέσματα των μετα-αναλύσεων των αποτελεσμάτων της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου στον σε άτομα με διαβήτη.

Οι έρευνα που έκαναν έγινε σε όλες τις μηχανές επιστημονικής πληροφόρησης που υπάρχουν διεθνώς, όπως το PubMed, Web of Science και SciVerse Scopus. Μετά την έρευνα ακολούθησε μια μετα-ανάλυση όλων των μελετών που εξέταζαν τα αποτελέσματα της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου επί των κλινικών και βιοχημικών παραμέτρων των διαβητικών ασθενών.
Ο συνολικός αριθμός των επιστημονικών άρθρων που μελέτησαν ήταν 25. Από αυτά τα 3 αφορούσαν μελέτες για το διαβήτη τύπου-1 και τα 25 αφορούσαν το διαβήτη τύπου-2.

Υπήρχαν 12 μελέτες που αφορούσαν τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου επί των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα νηστικών ασθενών με διαβήτη τύπου-2.

Η συγκεντρωμένη μέση διαφορά της συγκέντρωσης γλυκόζης των νηστικών διαβητικών ασθενών, που πήραν συμπληρωματικά ψευδάργυρο και εκείνων που πήραν εικονικό φάρμακο ήταν 18.13mg/dl (95%CI:33.85,2.41; p<0.05).

Οι μετά από 2 μεταγευματικές ώρες μέτρηση του σακχάρου του αίματος έδειξε ομοίως ευδιάκριτη ελάττωση στην ομάδα που θεραπεύτηκε με συμπληρωματικό ψευδάργυρο (34.87mg/dl [95%CI:75.44; 5.69]).

Η ελάττωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c ήταν 0.54% (95%CI:0.86;0.21) στην ομάδα που θεραπεύτηκε με συμπληρωματικό ψευδάργυρο.

Υπήρχαν 8 μελέτες που αφορούσαν τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου σε άτομα με διαβήτη τύπου-2 και των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος.
Η συγκεντρωμένη μέση διαφορά για την ολική χοληστερόλη μεταξύ αυτών που πήραν συμπληρωματικά ψευδάργυρο και αυτών που πήραν εικονικό φάρμακο ήταν 32.37mg/dl (95%CI:57.39,7.35; p<0.05).

Η χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης [LDL] επέδειξε επίσης μια παρόμοια ευδιάκριτη ελάττωση σε όσους πήραν συμπληρωματικά ψευδάργυρο. Η συγκεντρωμένη διαφορά από εκείνους που δεν πήραν ψευδάργυρο, αλλά εικονικό φάρμακο ήταν 11.19mg/dl (95%CI:21.14,1.25; p<0.05).

Μελέτες που έχουν γίνει έχουν επίσης δείξει μια σημαντική ελάττωση της συστολικής και της διαστολικής πίεσης μετά από συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου.

Αυτή λοιπόν η περιεκτική συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση των αποτελεσμάτων της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου σε άτομα με διαβήτη δείχνει ότι η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου είναι ευεργετική για τον γλυκαιμικό έλεγχο και προάγει τις υγιείς παραμέτρους των λιπιδίων.

Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν μελέτες , προκειμένου να ανακαλυφθούν οι ακριβείς βιολογικοί μηχανισμοί που ευθύνονται γι αυτά τα αποτελέσματα.

Τα διαβητικά άτομα μπορούν να παίρνουν συμπληρωματικά την ευαπορρόφητη μορφή ψευδαργύρου Zincobell, του οποίου ο πικολινικός ψευδάργυρος (10mg), που περιέχει γίνεται πιο απορροφίσιμος, διότι κάθε κάψουλά του περιέχει και 119mg βιταμίνης C. Βεβαίως τα διαβητικά άτομα πρέπει να μετρούν συχνά τις συγκεντρώσεις του ψευδαργύρου στο αίμα τους και να καθορίζεται ασφαλώς η καθημερινή δοσολογία.

Bβιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1. Li B1, Tan Y, Sun W, Fu Y, Miao L, Cai L. The role of zinc in the prevention of diabetic cardiomyopathy and nephropathy. Toxicol Mech Methods. 2013 Jan;23(1):27-33. doi: 10.3109/15376516.2012.735277. Epub 2012 Nov 29.

2, Alena V, Eva T, Marian K, Zdenka D. Altered metabolism of copper, zinc, and magnesium is associated with increased levels of glycated hemoglobin in patients with diabetes mellitus. Metabolism 2009;58:1477-82.
3. Pham PC1, Pham PA2, Pham SV3, Pham PT4, Pham PM5, Pham PT6. Hypomagnesemia: a clinical perspective. Int J Nephrol Renovasc Dis. 2014 Jun 9;7:219-30. doi: 10.2147/IJNRD.S42054. eCollection 2014.

4. Pushparani DS1, Anandan SN1, Theagarayan P2. Serum zinc and magnesium concentrations in type 2 diabetes mellitus with periodontitis. J Indian Soc Periodontol. 2014 Mar;18(2):187-93. doi: 10.4103/0972-124X.131322.

5. Li B1, Tan Y, Sun W, Fu Y, Miao L, Cai L. The role of zinc in the prevention of diabetic cardiomyopathy and nephropathy. Toxicol Mech Methods. 2013 Jan;23(1):27-33.

6. Zhao Y1, Tan Y, Dai J, Li B, Guo L, Cui J, Wang G, Shi X, Zhang X, Mellen N, Li W, Cai L. Exacerbation of diabetes-induced testicular apoptosis by zinc deficiency is most likely associated with oxidative stress, p38 MAPK activation, and p53 activation in mice. Toxicol Lett. 2011 Jan 15;200(1-2):100-6.

7. Jayawardena R, Ranasinghe P, Galappatthy P, Malkanthi R, Constantine G, Katulanda P. Effects of zinc supplementation on diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. Diabetol Metab Syndr. 2012 Apr 19;4(1):13. doi: 10.1186/1758-5996-4-13.

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου. 

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση. 

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 


Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας