Η σημαντική πτώση της παιδικής θνησιμότητας από διάρροια έχει αποδοθεί κυρίως στη χορήγηση ενυδατικών διαλυμάτων, τη συνεχή σίτιση και τη συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

Παρά τούτο, η εφαρμογή των ανωτέρω θεραπευτικών παρεμβάσεων είναι υπολειπόμενη στις υπό ανάπτυξη χώρες και πολλά παιδιά υποφέρουν από διάρροια χωρίς να λαμβάνουν επαρκή ιατρική βοήθεια, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Σε μελέτες που έχουν γίνει στις  υπό οικονομική ανάπτυξη χώρες βρέθηκε ότι ο ψευδάργυρος περιορίζει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της διάρροιας στα υποσιτισμένα παιδιά και ιδιαίτερα σε όσα είχαν χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου.

 O ψευδάργυρος είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τη διάρροια και ελαττώνει τη νοσηρότητα και θνησιμότητα όταν χρησιμοποιείται σε κατοίκους χωρών με χαμηλή οικονομική ανάπτυξη.

Υπολογίζεται ότι ο ψευδάργυρος ελαττώνει τη θνησιμότητα από διάρροιας σ’ αυτές τις χώρες κατά 23% [1].

Η διάρροια προκαλεί περίπου δύο εκατομμύρια θανάτους παιδιών ετησίως, σε όλο τον κόσμο. Η συμπληρωμτική χορήγηση ψευδαργύρου θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό της διάρκειας και σοβαρότητας της διάρροιας και συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας [2].

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου κατά τη διάρκεια της οξείας διάρροιας συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας  και την UNICE [3].

Σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη εξάπλωση της έλλειψης ψευδαργύρου ή είναι διαδεδομένος ο υποσιτισμός, η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου από το στόμα σε παιδιά άνω των έξι ετών μπορεί να είναι επωφελής, ενώ δεν υπάρχουν αποδείξεις χορήγησης ψευδαργύρου σε παιδιά κάτω των 6 μηνών [4, 5].

H έλλειψη του ψευδαργύρου και το μολυσμένο νερό είναι οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση διάρροιας στις υπό ανάπτυξη χώρες. Ο εμπλουτισμός των τροφίμων με ψευδάργυρο δεν έχει προκαλέσει εμφανή οφέλη, πιθανόν διότι παρεμποδίζεται η απορρόφηση του ψευδαργύρου από άλλα διατροφικά συστατικά. Η χρησιμοποίηση νέων φίλτρων υπερδιήθησης, που περιέχουν πλάκες ψευδαργύρου-υάλου παράγει πόσιμο νερό, ενισχυμένο με ψευδάργυρο [6].

Σχέση της έλλειψης ψευδαργύρου και της διάρροιας

Η έλλειψη ψευδαργύρου είναι πολύ διαδεδομένη μεταξύ των μικρών παιδιών των υπό ανάπτυξη χωρών, τα οποία σιτίζονται ανεπαρκώς και υψηλού βαθμού έκθεση στα γαστρεντερικά παράσιτα [7].

Τα παιδιά που έχουν έλλειψη ψευδαργύρου έχουν δυσλειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημα, καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης, υψηλό κίνδυνο νοσηροτήτων, όπως η διάρροια και οι οξείες νόσοι του αναπνευστικού συστήματος. Επακόλουθο αυτών των καταστάσεων είναι ότι, το 14% των θανάτων από διάρροια να προκαλείται σε παιδιά ηλικίας μεταξύ των 6 μηνών και 5 ετών, στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, Αφρικής και Ασίας [8-10].

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση συμπληρωματικού ψευδαργύρου, όταν συνδυάζεται με χαμηλής  ωσμωμοριακότητας ενυδατικά διαλύματα αλάτων, που χορηγούνται από το στόμα [low-osmolarity oral rehydration salts solution (ORS)], παρέχει θεραπευτικά οφέλη στη διάρροια.

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου, συνδυασμένη με  ORS, περιορίζει τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της οξείας και επίμονης διάρροιας [11- 13].

Μια μελέτη έδειξε  ελάττωση της συχνότητας της διάρροιας  τους επόμενους 2-3 μήνες , που ακολούθησαν μετά από κάποιο διαρροϊκό επεισόδιο [14].

Βασισμένοι στις υπάρχουσες αποδείξεις  ο  WHO  και η  UNICEF συνιστούν για τη θεραπεία της διάρροιας  την καθημερινή χορήγηση 20mg συμπληρωματικού ψευδαργύρου επί 10-14 ημέρες στα παιδιά με οξεία διάρροια και 10 mg ημερησίως για βρέφη κάτω των 6 μηνών, μαζί με χαμηλής  ωσμωμοριακότητας ενυδατικά διαλύματα αλάτων (ORS) [15].

Αν και οι διεθνείς οδηγίες για την αντιμετώπιση της διάρροιας υπάρχουν και πολλές υπό ανάπτυξη χώρες  έχουν προσθέσει τη θεραπεία της και με τη χορήγηση ψευδαργύρου, στην εθνική πολιτική τους για τη θεραπεία της διάρροιας, εν τούτοις οι πλείστες από αυτές τις χώρες δεν έχουν εφαρμόσει ακόμη αυτά τα προγράμματα [16].

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1. Walker CL, Black RE. Zinc for the treatment of diarrhoea: effect on diarrhoea morbidity, mortality and incidence of future episodes. Int J Epidemiol. 2010 Apr;39 Suppl 1:i63-9. doi: 10.1093/ije/dyq023. Review.

2. Lazzerini M1, Ronfani L. Oral zinc for treating diarrhoea in children. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Jul 16;(3):CD005436. doi: 10.1002/14651858.CD005436.pub2.

3. Lazzerini M1, Ronfani L. Oral zinc for treating diarrhoea in children. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Jun 13;6:CD005436.

4. Lazzerini M1, Ronfani L. Oral zinc for treating diarrhoea in children. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;1:CD005436.

5. Lazzerini M, Wanzira H. Oral zinc for treating diarrhoea in children. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 20;12:CD005436. doi: 10.1002/14651858.CD005436.pub5. 

6. Galetti V1, Kujinga P2, Mitchikpè CE3, Zeder C4, Tay F5, Tossou F6, Hounhouigan JD3, Zimmermann MB4, Moretti D4. Efficacy of highly bioavailable zinc from fortified water: a randomized controlled trial in rural Beninese children. Am J Clin Nutr. 2015 Nov;102(5):1238-48. doi: 10.3945/ajcn.115.117028. Epub 2015 Oct 14.

7. Brown KH, Rivera JA, Bhutta Z, Gibson RS, King JC, Lönnerdal B, et al. International Zinc Nutrition Consultative Group (IZiNCG) Assessment of the risk of zinc deficiency in populations and options for its control. International Zinc Nutrition Consultative Group (IZiNCG) technical document #1. Food Nutr Bull. 2004;25(1 Suppl 2):S99–203. [PubMed]

8. Fischer Walker CL, Ezzati M, Black RE. Global and regional child mortality and burden of disease attributable to zinc deficiency. Eur J Clin Nutr. 2009;63:591–7. [PubMed]

9. Shankar AH, Prasad AS. Zinc and immune function: the biological basis of altered resistance to infection. Am J Clin Nutr. 1998;68(Suppl 2):447S–63S. [PubMed]

10. Bhutta ZA, Black RE, Brown KH, Gardner JM, Gore S, Hidayat A, et al. Zinc Investigators’ Collaborative Group. Prevention of diarrhea and pneumonia by zinc supplementation in children in developing countries: pooled analysis of randomized controlled trials. J Pediatr. 1999;135:689–97. [PubMed]

11 Baqui AH, Black RE, El Arifeen S, Yunus M, Chakraborty J, Ahmed S, et al. Effect of zinc supplementation started during diarrhoea on morbidity and mortality in Bangladeshi children: community randomised trial. BMJ.2002;325:1059. [PMC free article] [PubMed]

12. Bhutta ZA, Bird SM, Black RE, Brown KH, Gardner JM, Hidayat A, et al. Therapeutic effects of oral zinc in acute and persistent diarrhea in children in developing countries: pooled analysis of randomized controlled trials.Am J Clin Nutr. 2000;72:1516–22. [PubMed]

13. Lukacik M, Thomas RL, Aranda JV. A meta-analysis of the effects of oral zinc in the treatment of acute and persistent diarrhea. Pediatrics. 2008;121:326–36. [PubMed]

14. Walker CL, Black RE. Zinc for the treatment of diarrhoea: effect on diarrhoea morbidity, mortality and incidence of future episodes. Int J Epidemiol. 2010;39(Suppl 1):i63–9. doi: 10.1093/ije/dyq023. [PMC free article] [PubMed]

15. WHO/UNICEF. Clinical management of acute diarrhoea. Geneva: World Health Organization; 2004. p. 4. (WHO/FCH/CAH/04.07).

16. Fischer Walker CL, Fontaine O, Young MW, Black RE. Zinc and low osmolarity oral rehydration salts for diarrhoea: a renewed call to action. Bull World Health Organ. 2009;87:780–6. [PMC free article] [PubMed]

 Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου. 

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση. 

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 




Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.