Νευρική ανορεξία: Συμπληρωματική θεραπεία με χορήγηση ψευδαργύρου©

Η νευρική ανορεξία είναι μια σχετικά συνηθισμένη διαταραχή , ιδιαίτερα στις εφήβους και τις νεαρές γυναίκες. Η επίπτωση της νόσου να εμφανιστεί σε κάποια φάση της ζωής κυμαίνεται από 1.2 έως 2.2%. Η επίπτωση στον ανδρικό πληθυσμό είναι 10 φορές μικρότερη.

·         Όταν υπάρχει υποψία νευρικής ανορεξίας ο ασθενής ή οι συγγενείς του θα πρέπει πρώτα να απευθυνθούν στο γενικό ιατρό ή τον παθολόγο ή τον παιδίατρο (αν πρόκειται για ανήλικο ασθενή).

·         Ο γιατρός θα πάρει πλήρες ιατρικό ιστορικό, θα κάνει λεπτομερή κλινική εξέταση και θα ζητήσει τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων και ακτινολογικό έλεγχο.

·         Ό θεράπων ιατρός συστήνει ψυχιατρική, νευρολογική, καρδιολογική, ενδοκρινολογική εξέταση του ασθενούς. Σε συνεργασία με τους γιατρούς των παραπάνω ειδικοτήτων τίθεται η ασφαλής η διάγνωση και και αποφασίζεται θεραπευτική αντιμετώπιση της νευρικής ανορεξίας, η οποία μπορεί να απαιτήσει την εισαγωγή του ή της ασθενούς σε νοσοκομείο.

·         Όσο πιο μεθοδικά και σύντομα αντιμετωπιστεί η νευρική ανορεξία, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες θεραπείας της..

Σε κλινικές μελέτες που έγιναν σε νεαρές γυναίκες που έπασχαν από νευρική ανορεξία βρέθηκε ότι είχαν έλλειψη ψευδαργύρου, δηλαδή, βρέθηκαν χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στον ορό του αίματός τους και πολύ χαμηλά επίπεδα απεκκρινόμενου ψευδαργύρου στα ούρα τους [1, 2].

Η μεγαλύτερη έλλειψη ψευδαργύρου σχετίζεται με μεγαλύτερη σοβαρότητα της νευρικής ανορεξίας

Όσο πιο μεγάλη είναι η έλλειψη ψευδαργύρου οι πάσχουσες εμφανίζουν μεγαλύτερη απώλεια βάρους, η νόσος τους διαρκεί πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους .

Υπάρχει επίσης ομοιότητα μεταξύ των συμπτωμάτων της νευρικής ανορεξίας και των συμπτωμάτων που οφείλονται σε έλλειψη ψευδαργύρου, όπως η απώλεια βάρους, αλλαγές της όρεξης για λήψη τροφής και σεξουαλική δυσλειτουργία [2].

Η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να συμβάλλει στην επιδείνωση της κλινικής εικόνας της νευρικής ανορεξίας, επιδεινώνοντας την απώλεια βάρους, αυξάνοντας τη διάρκεια της νόσου και της κατάθλιψης.

Μηχανισμοί παρεμβολής του ψευδαργύρου στη νευρική ανορεξία

Ο ψευδάργυρος υπεισέρχεται στους μηχανισμούς της όσφρησης και της γεύσης. Επίσης, οι περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος και των αισθητικών υποδοχέων, που προσλαμβάνουν και ερμηνεύουν την ευχαρίστηση από τη λήψη τροφής είναι πλούσιες σε ψευδάργυρο.

Η ελάττωση της προσλαμβανόμενης ποσότητας τροφής και ο επακόλουθος υποσιτισμός που χαρακτηρίζουν τις ασθενείς με νευρική ανορεξία οδηγεί στην έλλειψη και ψευδαργύρου [1,2].

Αν προστεθούν και οι πτωχές σε ψευδάργυρο δίαιτες και τα επεισόδια προκλητών εμέτων από τις ασθενείς, περιορίζεται σημαντικά η απορρόφηση ψευδαργύρου [4].

Έτσι η επίκτητη έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να συμβάλλει στη χρονιότητα των αλλαγών των διατροφικών συμπεριφορών, συμβάλλοντας στη διαιώνιση της νευρικής ανορεξίας και τη δημιουργία φαύλου κύκλου, δηλαδή της έλλειψης του ψευδαργύρου και της απώλειας της ευχαρίστησης από τη λήψη τροφής, που συνδέεται με την επάρκεια της όσφρησης και της γεύσης [4].

Συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου μαζί με τη θεραπεία σίτισης και την ψυχοθεραπεία έχει δοκιμαστεί.

Η απόφαση της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου στηρίζεται στη συνύπαρξη των συμπτωμάτων της νευρικής ανορεξίας και των συμπτωμάτων της έλλειψης ψευδαργύρου καθώς και στα βιοχημικά ευρήματα αυτής της έλλειψης στις ανορεκτικές ασθενείς [1].

Σε μια ελεγχόμενη μελέτη που έγινε επί ανορεκτικών ασθενών, στις οποίες χορηγήθηκε συμπληρωματικά ψευδάργυρος μαζί με τις λοιπές θεραπείες, παρατηρήθηκε διπλασιασμός της αύξησης του Δείκτη Μάζας Σώματος και βελτίωση των επιπέδων ορισμένων νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, όπως το γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ των [GABA] [5].

Οι επιπτώσεις της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία

Χορηγώντας συμπληρωματικά ψευδάργυρο σε ανορεκτικές ασθενείς παρατηρήθηκε αύξηση του σωματικού τους βάρους [6-10] και αύξηση του δείκτη μυικής μάζας [11,12, 13].

Η αύξηση του σωματικού βάρους οφειλόταν στη βελτίωση της όρεξης, της γεύσης, της αύξησης των ποσοτήτων της προσλαμβανόμενης τροφής με επιπρόσθετη βελτίωση της παγκρεατικής εξωκρινούς λειτουργίας και της εντερικής απορρόφησης θρεπτικών συστατικών, όπως οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία.[14].

Δράση της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου επί του νευρικού συστήματος των ασθενών με νευρική ανορεξία.

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου ελαττώνει τα βιοχημικά σημεία της έλλειψης ψευδαργύρου, όπως οι χαμηλές συγκεντρώσεις του ψευδαργύρου στον ορό και τα ούρα, καθώς αυξάνει τα επίπεδά των συγκεντρώσεών τους.

Υπάρχουν επίσης αποδείξεις ότι η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου διορθώνει τις ανωμαλίες που σχετίζονται με τους νευροδιαβιβαστές, όπως ο μεταβολισμός του GABA και τις λειτουργικές μεταβολές που συμβαίνουν, εξ αιτίας της νευρικής ανορεξίας, στις αμυγδαλές του εγκεφάλου.

Αυτές οι δύο μεταβολές συνήθως φαίνονται τροποποιημένες στις ασθενείς με νευρική ανορεξία και σχετίζονται με την παθοφυσιολογία της νόσου. Η διόρθωση αυτών παθοφυσιολογικών καταστάσεων παρέχει κλινικά οφέλη στις ασθενείς [5].

Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι, η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου συμβάλλει στη βελτίωση της κατάθλιψης και των αγχωδών καταστάσεων, οι οποίες βρίσκονται σε έξαρση στις ασθενείς με νευρική ανορεξία [11].

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου από το στόμα σε ασθενείς με νευρική ανορεξία δεν προκαλεί σημαντικές παρενέργειες και συνοδεύεται από χαμηλή τοξικότητα στις συνιστώμενες δόσεις [10, 11].

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι παρενέργειες θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη χορήγηση ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία [10, 11].

Δοσολογία ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία

Η κατάλληλη δοσολογία της συμπληρωματικής χορήγησης ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένη και αναφέρονται διάφορες δοσολογίες μεταξύ των διαφόρων ερευνητών που έχουν ασχοληθεί με τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας.

Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες μορφές ψευδαργύρου, οι οποίες διαφέρουν ως προς την απορροφητικότητά του στοιχειώδους ψευδαργύρου από το έντερο. Γιαυτό πρέπει να χορηγηθούν σε μεγάλες δόσεις, οι οποίες όμως δεν είναι συνήθως ανεκτές

Κατωτέρω αναφέρονται διάφορες δοσολογίες του ψευδαργύρου ως ιχνοστοιχείου (στοιχείο ψευδαργύρου), που έχουν μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς με νευρική ανορεξία.

• Ο ψευδάργυρος μπορεί να χορηγηθεί αρχικά ενδοφλεβίως σε δόση 40 mumol/ημερησίως) για 7 ημέρες και στη συνέχεια από το στόμα σε δόση 15 mg στοιχειώδους ψευδαργύρου ημερησίως για 60 ημέρες [10], ή

• 50 mg στοιχειώδους Zn (ως οξεικός ψευδάργυρος , δύο φορές την ημέρα [16] , ή

•100 mg γλυκονικού ψευδαργύρου [zinc gluconate] [13].

Όταν αποφασιστεί η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η χορήγηση μεγάλων δόσεων ψευδαργύρου, υπό οποιαδήποτε μορφή δεν είναι αποτελεσματικότερες, ούτε ανεκτές από τους πάσχοντες.

Οι μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου, όταν χορηγηθούν περισσότερο από δύο μήνες προκαλούν μείωση των συγκεντρώσεων των επιπέδων του χαλκού. Είναι γνωστόν ότι υπάρχει σύστημα ομοιόστασης του ψευδαργύρου και του χαλκού.

Όταν αυξάνουν οι συγκεντρώσεις του ψευδαργύρου μειώνονται οι συγκεντρώσεις του χαλκού και αντιστρόφως. Όμως για να συμβεί απορρύθμιση της ομοιόστασης ψευδαργύρου-χαλκού, θα πρέπει να χορηγείται μεγάλη δόση ψευδαργύρου [18].

Η χορήγηση 10-20mg ψευδαργύρου μπορεί να χορηγηθεί ασφαλώς και επί πολλούς μήνες, εφόσον χρειάζεται. Γιαυτό μετρώνται τα επίπεδα του ψευδαργύρου και του χαλκού κάθε δύο μήνες, στους ασθενείς που παίρνουν συμπληρωματικό ψευδάργυρο.

Συνιστάται να χορηγείται στους ασθενείς η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου υψηλής απορροφητικότητας, διότι έτσι προκαλούνται θετικά αποτελέσματα με τις μικρότερες δυνατές δόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Το πιο ευαπορρόφητο συμπλήρωμα διατροφής ψευδαργύρου είναι το Zincobell , το οποίο περιέχει σε κάθε κάψουλά του 10mg πικολινικού ψευδαργύρου και 119mg βιταμίνης C. H βιταμίνη C ενισχύει την απορροφητικότητα του ψευδαργύρου. Τα ποικίλα έκδοχα που περιέχουν οι κάψουλες διαφόρων ψευδαργυρούχων συμπληρωμάτων διατροφής, παρεμποδίζουν την επαρκή απορρόφηση του ψευδαργύρου από το έντερο.

Με αυτό τον τρόπο μπορεί να χορηγηθούν στην νευρική ανορεξία 4 κάψουλες Zincobell ημερησίως (μία κάψουλα κάθε 6 ώρες, επί 10 ημέρες) και στη συνέχεια 2 κάψουλες ημερησίως επί 2 μήνες (1 κάψουλα πρωί και βράδυ).

Σε περίπτωση που θα αποφασιστεί η προληπτική χορήγηση συμπληρωματικού ψευδαργύρου σε άτομα ύποπτα για νευρική ανορεξία (βιοχημική απόδειξη ύπαρξης έλλειψης ψευδαργύρου) η δόση μπορεί να είναι 1-2 κάψουλες ημερησίως Ζincobell (10-20 mg στοιχειακού ψευδαργύρου), τουλάχιστον για δύο μήνες.

Η χορήγηση μεγαλύτερων δόσεων ψευδαργύρου μπορεί να προκαλέσει ναυτία στις πάσχουσες, πράγμα που θα παρεμποδίσει τη συνέχεια της συμπληρωματικής θεραπείας με ψευδάργυρο.

Ο ασφαλέστερος δείκτης αποκατάστασης της έλλειψης ψευδαργύρου σε ασθενείς με νευρική ανορεξία είναι η αύξηση των επιπέδων του ψευδαργύρου στον ορό και τα ούρα των ασθενών.

H νευρική ανορεξία σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο να χρονίζει και έχει πτωχή πρόγνωση, όσον αφορά τη θεραπεία και τον κίνδυνο θανάτου [19].

Οι συμβατικές μέθοδοι θεραπείας της νευρικής ανορεξίας συνεχίζουν να μην είναι πάντοτε αποτελεσματικές. Οι ασθενείς υποφέρουν και πολλοί από αυτούς, πεθαίνουν από τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της νόσου. Οι συγγενείς και οι γιατροί των πασχουσών δεν πρέπει να αγνοούν τα αποτελέσματα του υποσιτισμού και τον αδιαμφισβήτητο ρόλο που παίζει ο ψευδάργυρος στη νευρική ανορεξία.

1. Humphries L, Vivian B, Stuart M, McClain CJ. Zinc deficiency and eating disorders. J Clin Psychiatry. 1989;50:456-9.

2. Lask B, Fosson A, Rolfe U, Thomas S. Zinc deficiency and childhood-onset anorexia nervosa. J Clin Psychiatry.1993;54:63-6.

3. Bourre JM. Effects of nutrients (in food) on the structure and function of the nervous system: update on dietary requirements for brain. Part 1: micronutrients. J Nutr Health Aging. 2006;10:377-85.

4. Katz RL, Keen CL, Litt IF, Hurley LS, Kellams-Harrison KM, Glader LJ. Zinc deficiency in anorexia nervosa. J Adolesc Health Care. 1987;8:400-6.

5. Birmingham CL, Gritzner S. How does zinc supplementation benefit anorexia nervosa? Eat Weight Disord. 2006;11:109-11.6.11. Birmingham CL, Gritzner S. How does zinc supplementation benefit anorexia nervosa? Eat Weight Disord. 2006;11:109-11.

6. Birmingham CL, Goldner EM, Bakan R. Controlled trial of zinc supplementation in anorexia nervosa. Int J Eat Disord. 1994;15:251-5.

7. Birmingham CL, Goldner EM, Bakan R. Controlled trial of zinc supplementation in anorexia nervosa. Int J Eat Disord. 1994;15:251-5.

8. Safai-Kutti S, Kutti J. Zinc supplementation in anorexia nervosa. Am J Clin Nutr. 1986;44:581-2.

9. McClain CJ, Stuart MA, Vivian B, MacClain M, Talwalker R, Snelling L, et al. Zinc status before and after zinc supplementation of eating disorders patients. J Am Coll Nutr. 1992;11:694-700.

10. Yamaguchi H, Arita Y, Hara Y, Kimura T, Nawata H. Anorexia nervosa responding to zinc supplementation: a case report. Gastroenterol Jpn. 1992;27:554-8.

11. Su JC, Birmingham CL. Zinc supplementation in the treatment of anorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2002;7:20-2.

12.Birmingham CL, Gritzner S. How does zinc supplementation benefit anorexia nervosa? Eat Weight Disord. 2006;11:109-11.

13. Birmingham CL, Goldner EM, Bakan R. Controlled trial of zinc supplementation in anorexia nervosa. Int J Eat Disord. 1994;15:251-5.

14. Yamaguchi H, Arita Y, Hara Y, Kimura T, Nawata H. Anorexia nervosa responding to zinc supplementation: a case report. Gastroenterol Jpn. 1992;27:554-8.

15. Birmingham CL, Gritzner S. How does zinc supplementation benefit anorexia nervosa? Eat Weight Disord. 2006;11:109-11.6.11. Birmingham CL, Gritzner S. How does zinc supplementation benefit anorexia nervosa? Eat Weight Disord. 2006;11:109-11.

Σημείωση:Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.